Η τροφή πέρα εκτός του ότι είναι ένα βασικό μέσο επιβίωσης, προσφέρει απόλαυση τόσο συναισθηματική όσο και αισθητηριακή. Κάποιες τροφές μας ανταμείβουν περισσότερο από κάποιες άλλες και συνήθως τέτοιες τροφές βασίζουν την νοστιμιά τους στο αλάτι και τη ζάχαρη, δυο διατροφικά στοιχεία που καλύπτουν την ανάγκη για έντονη γεύση στη τροφή.
Όσο και αν σας φοβίζουν οι λέξεις αλάτι και ζάχαρη μπορούν να υπάρχουν στη διατροφή σας με την προϋπόθεση ότι καταναλώνονται με μέτρο, στα πλαίσια μιας ισορροπημένης διατροφής και ενός δραστήριου τρόπου ζωής.
Για αυτό λοιπόν γνωρίστε τη σημαντικότητα τους αλλά και το μέτρο τους:
Αλάτι
Το αλάτι ή αλλιώς χλωριούχο νάτριο, είναι μαζί με το κάλιο ηλεκτρολύτες ουσιαστικής σημασίας για την ζωή. Το νάτριο και το χλώριο
- βοηθούν στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης
- ρυθμίζουν την ισορροπία των υγρών του σώματος
- βοηθούν στη σωστή λειτουργία μυών και νεύρων
- το νάτριο διευκολύνει την απορρόφηση θρεπτικών ουσιών.
Ο μέσος άνθρωπος στις δυτικού τύπου κοινωνείς καταναλώνει 3.400mg νατρίου την ημέρα, ενώ οι επιστημονικές συστάσεις για τους υγιείς ενήλικες προτείνουν 2.400mg, ενώ για τα άτομα με υψηλή πίεση 1.500mg. Σκεφτείτε πόσο εύκολο είναι να υπερβείτε τις συστάσεις αφού 1 κουταλάκι του γλυκού αλάτι αρκεί για να τις φτάσετε. Μόνο το 10% της ημερήσιας κατανάλωσης αλατιού προέρχεται από το επιτραπέζιο αλάτι (δηλαδή το αλάτι που προσθέτουμε στα φαγητά), ενώ το υπόλοιπο προέρχεται από τρόφιμα που μπορεί να είναι συσκευασμένα ή έτοιμα.
Εντούτοις, το μεγαλύτερο πρόβλημα με το νάτριο-αλάτι είναι ότι όταν υπάρχει σε πολύ μεγαλύτερη ποσότητα από ότι χρειαζόμαστε αυτό οδηγεί σε αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Σύμφωνα με έρευνες το πρόβλημα βρίσκεται πιο πολύ στην ανισορροπία αλατιού και καλίου. Δηλαδή φάνηκε ότι πιο επιβλαβή για την καρδιά δεν είναι από μόνη της η αυξημένη κατανάλωση αλατιού όσο το πολύ αλάτι σε συνδυασμό με την περιορισμένη κατανάλωση καλίου.
Να θυμάστε ότι τα φρέσκα τρόφιμα που δεν έχουν υποστεί επεξεργασία είναι οι καλύτερες πηγές καλίου και είναι από τη φύση τους φτωχά σε νάτριο, ενώ τα επεξεργασμένα είναι η κύρια πηγή νατρίου στη διατροφή σας.
Ζάχαρη
Από τους πρώτους κόλας μήνες ζωής του ο άνθρωπος μπορεί να αναγνωρίσει την γλυκιά γεύση και μεγαλώνοντας αρχίζει την λατρεύει.
Η σακχαρόζη (επιτραπέζια ζάχαρη) είναι ένας υδατάνθρακας με γλυκιά γεύση η οποία:
- αποτελεί καύσιμο για τον οργανισμό
- βοηθά στη λειτουργία των μυών και του εγκεφάλου
- αυξάνουν την έκκριση σεροτονίνης στον εγκέφαλο, μιας ορμόνης που μας κάνει να νιώθουμε ευχάριστα
- δίνει άμεση τόνωση και ενέργεια.
Σε μια ισορροπημένη διατροφή η συνιστώμενη ημερήσια κατανάλωση από απλά σάκχαρα δεν πρέπει να ξεπερνά το 10% των συνολικών ημερήσιων θερμίδων. Αυτό ισοδυναμεί περίπου με 50γρ απλών σακχάρων την ημέρα για μια δίαιτα 2000 θερμίδων. Προσπαθήστε να μην ξεπερνάτε αυτό το ποσοστό γιατί το πλεόνασμα των απλών σακχάρων αποθηκεύεται στον οργανισμό σαν λίπος.
Προσοχή όμως στην κρυφή ζάχαρη γιατί ενώ μπορεί να πιστεύετε ότι επειδή πίνετε τον καφέ σκέτο ή επειδή δεν τρώτε πολλά γλυκά ότι δεν υπερβαίνετε αυτό όριο, ίσως τελικά να καταναλώνετε περισσότερη ζάχαρη από όσο νομίζετε. Για αυτό πάντα να ενημερώνεστε από τις ετικέτες τροφίμων.
Τι όμως μπορεί να προκαλεί μεγαλύτερη εξάρτηση? Το αλάτι ή η ζάχαρη?
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη άτομα που ολοκλήρωσαν τρίμηνη διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη δεν παρουσίασαν κάποια μόνιμη αλλαγή στα προτιμώμενα επίπεδα γλυκύτητας. Συγκεκριμένα οι συμμετέχοντες χωρίστηκαν σε δυο ομάδες, στην μια ομάδα ακολουθούσαν μια τυπική δίαιτα χωρίς περιορισμό στην πρόσληψη ζάχαρης και στην άλλη ομάδα μια δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε ζάχαρη για ένα διάστημα τριών μηνών. Όλοι οι συμμετέχοντες στο τέλος κάθε μήνα βαθμολογούσαν την ένταση της γλυκύτητας και της ευχαρίστησης που ελάμβαναν καταναλώνοντας ζαχαρούχες πουτίγκες βανίλιας και ποτά βατόμουρο. Μετά τους τρεις μήνες η ομάδα περιορισμένης περιεκτικότητας σε ζάχαρη βαθμολογούσε αυτά τα τρόφιμα ως πιο γλυκά από ό,τι η ομάδα που δεν είχε περιορισμό στη ζάχαρη.
Επιπλέον, μετά τους τρεις μήνες τα άτομα με περιορισμένη ζάχαρη, αφού εντάχθηκαν στη κανονική τους διατροφή, παρατηρήθηκε ότι αύξησαν γρήγορα τη πρόσληψη ζάχαρης και την αντίληψη της έντασης της γλυκιάς γεύσης σε επίπεδα πριν την τρίμηνη δίαιτα.
Απεναντίας, τα αποτελέσματα διαφέρουν από παρόμοιες μελέτες που είχαν επικεντρωθεί στο αλάτι. Δηλαδή, οι άνθρωποι που ακολουθούσαν μια δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε αλάτι, συνέχισαν να προτιμούν τα χαμηλότερα επίπεδα αλατιού στη διατροφή τους.
Το γεγονός ότι τα άτομα που είχαν περιορισμένη πρόσληψη ζάχαρης για κάποιο διάστημα, αμέσως μετά αύξησαν την πρόσληψη ζάχαρης, γίνεται φανερό τελικά ότι ο εθισμός στη ζάχαρη είναι πιο δύσκολο να καταπολεμηθεί σε σχέση με το αλάτι.
Βιβλιογραφία:
- “Sugar addiction much harder to address than salt” διαθέσιμο στο http://www.bakeryandsnacks.com/
- www.eufic.com